Pojęcie IQ, ukute na początku XX wieku w celu diagnozowania uczniów mających kłopoty z nauką, aby mogli skorzystać z pomocy, jest przedmiotem wielorakiej krytyki odnoszącej się do metodologii, kwestii psychometrycznych czy teoretycznych (spór o naturę inteligencji).
Autorem koncepcji obliczania ilorazu inteligencji jest niemiecki psycholog William Stern. W 1905 r. opublikowana została pierwsza skala do pomiaru inteligencji – skala metryczna sprawności intelektualnej Alfreda Bineta i Teodora Simona, inaczej test Bineta-Simona. Za pomocą tej skali ustalano wiek umysłowy dziecka. Wiek umysłowy opowiada grupie wiekowej, na poziomie której badane dziecko było w stanie rozwiązać wszystkie zadania. Tak więc w przypadku dziecka w wieku 10 lat, które osiąga takie same wyniki jak średnia dzieci w wieku lat 12, jego wiek umysłowy wynosi dwanaście lat.
Iloraz inteligencji wg Sterna (nazywany także później „IQ klasycznym”) obliczany jest na podstawie porównania faktycznego (chronologicznego) wieku dziecka z wiekiem umysłowym. IQ odpowiada stosunkowi między wiekiem umysłowym podzielonym przez wiek chronologiczny i pomnożonym przez 100. Nawiązując do wcześniejszego przykładu, IQ 10-latka, który ma wiek umysłowy równy 12-latkowi wynosi: (12 / 10) ⅹ 100 = 120.
Takie wyliczenie, opracowane w celu diagnozowania dzieci mających trudności i objęcia ich wsparciem, nie sprawdzi się do obliczania IQ osób dorosłych.
